Όταν κάποτε οι Μήδοι, έγιναν πολύ δυνατοί και καταπίεζαν αφόρητα τις ελληνικές Πόλεις-Κράτη της Μ. Ασίας, κάποιοι Τήϊοι και Φωκαείς προτίμησαν να μετακομίσουν, παρά να μηδίσουν. Έτσι, οι Τήϊοι (Τεώ), αποίκησαν τα Άβδηρα της Θράκης, το 656 με ιδρυτή τον Τιμησία τον Κλαζομένιο. Όταν καταστράφηκε από θρακικά φύλα, οι Τήϊοι, τα επανοικοδόμησαν το 543. (Αντίστοιχα οι Φωκαείς, ίδρυσαν την Μασσαλία στην σημερινή Γαλλία, και την Αλαλία στην Κορσική).  Το ότι τα Άβδηρα, δημιουργήθηκαν  από την ανάγκη των ανθρώπων, να είναι ελεύθεροι, είναι το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της πόλεως-κράτους, η οποία έβγαλε προσωπικότητες όπως ο Πρωταγόρας και ο Δημόκριτος. (αλλά και Λεύκιππος, Βίων, Ανάξαρχος, Εκαταίος, Αξινός(;)). Ο Ανάξαρχος ήταν δάσκαλος του Πύρρωνα. Άλλοι ήταν μαθητές του Πύρρωνα. Όλα αυτά σε συνδυασμό με τις φιλοσοφικές θέσεις, δείχνουν ότι όλοι οι φιλόσοφοι, σοφιστές και λοιποί παρόμοιοι, λειτουργούσαν σε Σχολές-όπως εμείς σε Πανεπιστήμια- και συνέχιζαν το ερευνητικό έργο των προηγουμένων. Είναι φανερή η επίδραση του Πρωταγόρα, στον Πύρρωνα. Όλοι αυτοί, αποτελούσαν ένα αέναο μελίσσι έρευνας, γνώσης και ομαδικής εργασίας. Ο Πρωταγόρας, λοιπόν, αποτελεί, μία  -άγνωστη και ανεξερεύνητη για μας- κορυφή, μίας τέτοιας λαμπρής κοινωνίας.

Το να διαλέξουμε από τις λιγοστές πληροφορίες, τι θα δεχτούμε για σωστό και τι όχι, είναι το πιο σημαντικό. Μετά, έρχεται το «εύκολο» κομμάτι της κριτικής. Πρώτα λοιπόν, θα θίξουμε το γεγονός ότι ο Πλάτων, έχει γράψει αυτό το μυθιστόρημα, όπου ο Σωκράτης και ο Πρωταγόρας μιλούσαν και ο Πλάτων κατέγραφε(;). Όμως ο Πρωταγόρας πέθανε το 411 και ο Πλάτων γεννήθηκε το 427. Δηλαδή, ή ο Πλάτων ήταν 15 χρονών, ή μικρότερος, ή δεν ήταν παρών. [Ο Ζήνων ο Ελεάτης πέθανε περί το 425 και ο Παρμενίδης ο δάσκαλός του νωρίτερα. Άρα και ο διάλογοι «Παρμενίδης» και «Θεαίτητος», είναι μυθιστορήματα. Βέβαια όσοι παίρνουν στα σοβαρά και κυριολεκτικά τον Πλάτωνα, «φέρνουν» τον Παρμενίδη στην Αθήνα και 40 χρόνια αργότερα, ώστε να γίνει εφικτή η συνάντηση του νεαρού Σωκράτη με τον υπέργηρο Παρμενίδη. Επειδή το κύρος του Παρμενίδη ήταν τεράστιο, βάζει ο Πλάτων και τον Ζήνωνα στην συζήτηση για να θολώσει τα νερά πιο πολύ.) Παρόμοια οι χριστιανοί, «φέρνουν» την Δημιουργία του κόσμου (από τον δικό τους Θεό-Σωκράτη), πριν 12.000 χρόνια (και άλλα φαιδρά)].

Όμως ο Πρωταγόρας είπε την υπέροχη φράση: «Περί μεν θεών ουκ έχω ειδέναι, ούθ, ως ουκ εισίν, ούθ’ οποίοι τινές ιδέαν. Πολλά γαρ τα κωλύοντα ειδέναι, η τα’ αδηλότης και βραχύς ων ο βίος του ανθρώπου«: ( Όσον αφορά τους θεούς δεν μπορώ να γνωρίζω, ούτε πως είναι ούτε πως δεν είναι, ούτε τι είδους είναι στη μορφή. Γιατί πολλά είναι αυτά που με εμποδίζουν να γνωρίζω, και ότι είναι αόρατοι οι θεοί και ότι η ζωή του ανθρώπου είναι σύντομη). [σάϊτ ΔΗΜΟΣ ΑΒΔΗΡΩΝ].

Aυτή η πρώτη φράση του βιβλίου του «Περί Φύσεως«, είναι η πιο επαναστατική φράση η οποία μπορεί να ακουστεί ενάντια στην θρησκευτική μισαλλοδοξία, την κόρη του θρησκευτικού φανατισμού η οποία έκαψε το βιβλίο του και δολοφόνησε τον ίδιον. Είναι χρέος κάθε ανθρώπου, ο οποίος θέλει να διαθέτει ηθικό ανάστημα, να κάνει γνωστό το έργο και την προσπάθεια του Πρωταγόρα (του Πρώτου  στην Αγορά). Διότι το έργο του συγκεκριμένου ανδρός, αποτελεί μέρος της παγκόσμιας κληρονομιάς σε επίπεδο πολιτιστικό, φιλοσοφικό, ηθικό κοινωνικό, νομικό, νοητικό, κ.α. Μόνον έτσι θα καταφέρουμε να βελτιώσουμε μια κοινωνία όπως η Νεοελληνική, όπου τα παιδιά δεν πάνε  στο σχολείο, αλλά στην εκκλησία του Χριστούλη, αφού και την πρωινή προσευχή κάνουν και ακάνθινα στεφάνια βλέπουν στους τοίχους με τον πονεμένο Κύριο. Μία ακόμη πράξη ας αξιολογήσουμε από την ζωή του Πρωταγόρα. Έλαβε μέρος ως Νομοθέτης στην ίδρυση της αποικίας των Θουρίων. Οι Θούριοι ήταν μία πανελλήνια αποικία στη Νότια Ιταλία, η οποία ιδρύθηκε με πρωτοβουλία των Αθηναίων, το 444  στην περιοχή της κατεστραμμένης , πριν 65 περίπου χρόνια, Συβάρεως.  Ο Περικλής έδωσε πανελλήνια μορφή στον αποικισμό των Θουρίων εγκαθιστώντας Έλληνες από όλα τα μέρη της Ελλάδος. Η πόλη είχε δημοκρατικό πολίτευμα και οι πολίτες χωρίστηκαν, όπως μαθαίνουμε από τον Διόδωρο τον Σικελιώτη, σε δέκα φυλές: η Αρκαδική, η Αχαϊκή, η Ηλειακή, η Βοιωτική, η Αμφικτυονική, η Δωρική, η Ιωνική, η Αθηναϊκή, η Ευβοϊκή και η Νησιωτική φυλή. Στους Θουρίους συγκεντρώθηκαν προσωπικότητες, όπως ο σοφιστής Πρωταγόρας, ο Μιλήσιος αρχιτέκτονας Ιππόδαμος, ο Λυσίας, ο Ηρόδοτος, ο φιλόσοφος Εμπεδοκλής κ.ά.  Μπορούμε άραγε, εμείς οι σημερινοί νεο-Έλληνες να εμπνευστούμε, να ομονοήσουμε, να συνεννοηθούμε  και να οικοδομήσουμε  νέες αρχές και νέο τρόπο ζωής; Πόσο μακρυά απέχουμε από μια τέτοια πανελλήνια προσπάθεια, όπου οι καλύτεροι θα δώσουν τα καλύτερα και όλοι μαζί θα πάμε μπροστά τον τόπο μας, άρα και τον εαυτό μας; Ένας Πρωταγόρας είναι απαραίτητος. Όμως για να φυτρώσει σε μια κοινωνία, πρέπει η κοινωνία πρώτα να αρχίσει να  καλλιεργεί συνειδητά τις κατάλληλες συνθήκες, αλλιώς και ένας- δυό να εμφανιστούν, θα τους φάει το μαύρο φίδι (και δεν θα λείψουν από κανέναν). Για να βγεί Πρωταγόρας, χρειάζονται «Πρωταγορίδιδες» πολλοί, πρώτα.  Όλοι αυτοί οι οποίοι είπαν τα πράγματα με το όνομά τους, έγραψαν τις πεποιθήσεις τους σε έργα τα οποία τιτλοφόρησαν «Περί Φύσεως«. Αυτό το έκαναν για να τονίσουν ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να μπερδεύεται με το ψέμα και την χειραγώγηση, την οποία υφίσταται. Γι’ αυτό πρέπει να καταφεύγει στην αγκαλιά της φύσης, η οποία τον γέννησε και τον στηρίζει, χαρίζοντάς του τις καλύτερές του στιγμές. Σε αυτήν την αιώνια μάχη του ανθρώπου, ανάμεσα στην φύση του και το αφύσικο που του επιτίθεται, οφείλουμε να πάρουμε θέση πολεμική, ολοκληρωμένη, νικηφόρα και να προάγουμε τους Πρωταγόρες, σε φωτεινούς φάρουςενάντια σε σκοτεινά πρότυπα όπως αυτά που προωθεί ο Πλάτων.