Εν το σοφόν μούνον λέγεσθαι ουκ εθέλει και εθέλει Ζηνός όνομα. Ηράκλειτος ο Εφέσιος.
Πολλοί προσπάθησαν να εξηγήσουν τι θέλει να πει ο Φιλόσοφος με αυτήν την ρήση, αλλά πνίγηκαν. Γι’αυτόν τον λόγο αποτελεί ένα εξαιρετικό ρητό-εφαλτήριο για να ερευνήσουμε και να αναλύσουμε κάποια θέματα. Όχι λόγω ειδικών γνώσεων. Απλά …Έλληνες. Η παιδεία στο δημόσιο σχολείο μάπα, ως γνωστόν. Μετά από τόσα χρόνια στο σχολείο της ζωής, βλέπουμε ότι αυτοί οι οποίοι κατέχουν σε βάθος μια γνώση (επιστήμονες), μπορούν να την εξηγήσουν σε όλους, ακόμα και σε ένα μικρό παιδί το οποίο απλά κατέχει την γλώσσα. Από τους άλλους, οι οποίοι «δεν το έχουν», κανείς δεν προειδοποιεί: «δεν ξέρω», «μου φαίνεται» κλπ. Οι πιο έντιμοι, λένε ότι είναι δύσκολο και πολλές γενιές θα πεθάνουν προσπαθώντας. Οι άτιμοι σαν τον Σωκράτη-Πλάτωνα τον λένε Σκοτεινό. Οι υπόλοιποι (οι πολλοί), κοιτούν και σιωπούν και δεν αναρωτιούνται. Έτσι του έμεινε του Ηράκλειτου το παρατσούκλι Σκοτεινός.
~Κρατίστην εἶναι δημοκρατίαν ἐν ᾗ πάντες ὡς τύραννον φοβοῦνται τὸν νόμον. Βίας ο Πριηνεύς
Δημοκρατία κρεῖττον τυραννίδος. Περίανδρος ο Κορίνθιος
Κρατίστην εἶναι δημοκρατίαν τὴν μήτε πλουσίους ἄγαν μήτε πένητας ἔχουσαν πολίτας. Θαλής ο Μιλήσιος
Μὴ ἄρχε, πρὶν ἄρχεσθαι μάθῃς. (Αρχή της λειτουργίας της Δημοκρατίας) Πιττακός ο Μυτιληναίος
Ἄρχεσθαι μαθών, ἄρχειν ἐπιστήσῃ. Σόλων ο Αθηναίος
Ασφαλής και άριστη είναι η δημοκρατία, στην οποία η κάθε αδικία τιμωρείται εξίσου από τους παθόντες και τους μη παθόντες απ’ αυτή. Σόλων ο Αθηναίος
Τὸν τοῦ δήμου ἐχθρὸν πολέμιον νομίζειν. Κλεόβουλος ο Ρόδιος
Για όσους αναρωτιούται που πήγε η μετάφραση: Δεν μπορεί να υπάρξει μετάφραση από τα Ελληνικά στα Ελληνικά. Μπορεί να μπορεί να υπάρξει παράφραση, αλλά όχι μετάφραση. Κάθε μέτριος αναγνώστης, δηλαδή κάθε αναγνώστης αρκετά έντιμος ώστε να ρίξει και ματιές στο αρχαίο κείμενο και όχι μόνον στην «μετάφραση», έχει φρίξει από τις εξω-όφθαλμες διαφορές και διαφθορές τις οποίες έχει υποστεί η σκέψη του καημένου του αρχαίου συγγραφέα. Η μόνη ασφαλής κίνηση είναι να σκύψουμε πάνω στο κείμενο που μας ενδιαφέρει και να αφήσουμε την κάθε λέξη να μας επηρεάσει. Υπάρχουν και καλά λεξικά. Εκείνο που λείπει είναι η ομαδική εργασία η οποία θα ξεσκόνιζε την έννοια και θα έκανε την λέξη, ΠΑΛΙ δική μας.
Όταν κάποτε οι Μήδοι, έγιναν πολύ δυνατοί και καταπίεζαν αφόρητα τις ελληνικές Πόλεις-Κράτη της Μ. Ασίας, κάποιοι Τήϊοι και Φωκαείς προτίμησαν να μετακομίσουν, παρά να μηδίσουν. Έτσι, οι Τήϊοι (Τεώ), αποίκησαν τα Άβδηρα της Θράκης, το 656 με ιδρυτή τον Τιμησία τον Κλαζομένιο. Όταν καταστράφηκε από θρακικά φύλα, οι Τήϊοι, τα επανοικοδόμησαν το 543. (Αντίστοιχα οι Φωκαείς, ίδρυσαν την Μασσαλία στην σημερινή Γαλλία, και την Αλαλία στην Κορσική). Το ότι τα Άβδηρα, δημιουργήθηκαν από την ανάγκη των ανθρώπων, να είναι ελεύθεροι, είναι το βασικό χαρακτηριστικό αυτής της πόλεως-κράτους, η οποία έβγαλε προσωπικότητες όπως ο Πρωταγόρας και ο Δημόκριτος. (αλλά και Λεύκιππος, Βίων, Ανάξαρχος, Εκαταίος, Αξινός(;)). Ο Ανάξαρχος ήταν δάσκαλος του Πύρρωνα. Άλλοι ήταν μαθητές του Πύρρωνα. Όλα αυτά σε συνδυασμό με τις φιλοσοφικές θέσεις, δείχνουν ότι όλοι οι φιλόσοφοι, σοφιστές και λοιποί παρόμοιοι, λειτουργούσαν σε Σχολές-όπως εμείς σε Πανεπιστήμια- και συνέχιζαν το ερευνητικό έργο των προηγουμένων. Είναι φανερή η επίδραση του Πρωταγόρα, στον Πύρρωνα. Όλοι αυτοί, αποτελούσαν ένα αέναο μελίσσι έρευνας, γνώσης και ομαδικής εργασίας. Ο Πρωταγόρας, λοιπόν, αποτελεί, μία -άγνωστη και ανεξερεύνητη για μας- κορυφή, μίας τέτοιας λαμπρής κοινωνίας.