Η Δημοκρατία αποτελεί κανόνα βίου και όχι αναλύσιμη έννοια. ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΚΑΚΛΑΜΑΝΗΣ.
Δημοκρατία είναι αυτό που όρισαν αυτοί που την έφτιαξαν, δηλαδή οι Αρχαίοι Έλληνες. Δημοκρατία ΔΕΝ είναι οτιδήποτε άλλο.
Σκοπός, άρα, του παρόντος άρθρου είναι να περιγράψει την Αρχαία Αθηναϊκή Δημοκρατία. Υπάρχουν δύο μεγάλα προβλήματα σε αυτήν την προσπάθεια: Το ένα είναι ότι το υλικό που έχουμε, αποτελείται κατά 99% από κείμενα Ολιγαρχών και Ολιγαρχικών. Είναι δε ολοφάνερη η προσπάθειά τους να μειώσουν και να συκοφαντήσουν την Δημοκρατία. Αλλά ακόμη και όσοι αναγνώστες το κατανοούν αυτό, είναι αδύνατον να υπολογίσουν το πόσο η μιζέρια και το ψέμα σκοτώνουν και αφανίζουν το τελικό ζωντανό αποτέλεσμα. Ίσως η σύγκριση ανάμεσα στην Αφροδίτη της Κνίδου και το Τέρας του Φρανκενστάϊν αποτελεί ένα έντιμο παράδειγμα, το οποίο φανερώνει την διαφορά! Διότι το παλλόμενο αριστούργημα της Δημοκρατίας όταν ζούσε, έφτιαχνε Πολιτισμό που στα μάτια μας φαντάζει ανυπέρβλητος, παρότι ψήγματα διαθέτουμε μόνον. Τώρα, οι καλύτεροι του σήμερα, πιάνουν τα κουρέλια του χτες και προσπαθούν «ν’αναστήσουν» μια μικρή πτυχή της Δημοκρατίας. Κι όταν αυτό το κατορθώνουν με πολύ κόπο, μελέτη και μοναξιά, βλέπουν το λεπτεπίλεπτο και ευαίσθητο έργο τους να χάνεται μέσα στο απέραντα εχθρικό και τοξικό περιβάλλον. Το δεύτερο πρόβλημα είναι τεράστιο, φαντάζει ανυπέρβλητο στην παρούσα φάση, δύσκολα το συλλαμβάνει η αντίληψη του ανθρώπου και δύσκολα αναλύεται επαρκώς. Θα το περιγράψουμε με δύο λέξεις: Κοινωνική Δυνατότητα (συλλογικό ασυνείδητο, κοινωνικές ηθικές, κλπ). Η δική μας Κοινωνική Δυνατότητα δεν μας επιτρέπει να αντιληφθούμε την δική τους. [Θα αφήσουμε την ανάλυσή του (προς το παρών)]. Καθώς λοιπόν, η Δημοκρατία είναι ένα κοινωνικό-πολιτικό σύστημα, αρκετά πολύπλοκο (πολλοί άνθρωποι-πολλές σχέσεις) και συνεχώς εξελισσόμενο-αυτορρυθμιζόμενο, είναι λογικό η μελέτη του από άτομα ή ομάδες που ζουν έναν «αντίθετο» τρόπο ζωής να είναι μερικός, αποσπασματικός, διαστρεβλωτικός και κουραστικά αντιφατικός.
Είναι γνωστό ότι η Δημοκρατία είναι «άγνωστη». Δεν υπάρχει κοινά αποδεκτός ορισμός ή χαρακτηριστικά της. Από την άλλη πλευρά υπάρχουν χιλιάδες μελέτες, με χιλιάδες ορισμούς και αντίστοιχα χαρακτηριστικά. [Είναι και αυτός ένας τρόπος να συνεχίζει να παραμένει άγνωστη]. Το πρόβλημα δεν έγκειται στον πλουραλισμό των απόψεων ο οποίος είναι θεμιτός. Έγκειται στην «αναποφασιστικότητα» των κοινωνιών να υιοθετήσουν μια στάση, να απορρίψουν τις υπόλοιπες και να προχωρήσουν σε υλοποίηση, σε πράξη με βάση αυτήν τους την άποψη, την δόξα. Ας ασχοληθούμε αρχικά, με την Δημοκρατία ως έννοια λεκτική. Αρχή Σοφίας, η των ονομάτων επίσκεψις.
Εν το σοφόν μούνον λέγεσθαι ουκ εθέλει και εθέλει Ζηνός όνομα. Ηράκλειτος ο Εφέσιος.
Πολλοί προσπάθησαν να εξηγήσουν τι θέλει να πει ο Φιλόσοφος με αυτήν την ρήση, αλλά πνίγηκαν. Γι’αυτόν τον λόγο αποτελεί ένα εξαιρετικό ρητό-εφαλτήριο για να ερευνήσουμε και να αναλύσουμε κάποια θέματα. Όχι λόγω ειδικών γνώσεων. Απλά …Έλληνες. Η παιδεία στο δημόσιο σχολείο μάπα, ως γνωστόν. Μετά από τόσα χρόνια στο σχολείο της ζωής, βλέπουμε ότι αυτοί οι οποίοι κατέχουν σε βάθος μια γνώση (επιστήμονες), μπορούν να την εξηγήσουν σε όλους, ακόμα και σε ένα μικρό παιδί το οποίο απλά κατέχει την γλώσσα. Από τους άλλους, οι οποίοι «δεν το έχουν», κανείς δεν προειδοποιεί: «δεν ξέρω», «μου φαίνεται» κλπ. Οι πιο έντιμοι, λένε ότι είναι δύσκολο και πολλές γενιές θα πεθάνουν προσπαθώντας. Οι άτιμοι σαν τον Σωκράτη-Πλάτωνα τον λένε Σκοτεινό. Οι υπόλοιποι (οι πολλοί), κοιτούν και σιωπούν και δεν αναρωτιούνται. Έτσι του έμεινε του Ηράκλειτου το παρατσούκλι Σκοτεινός.